Beylerbeyi Sarayı
Boğaziçi’nin Anadolu yakasında, Üsküdar-Beylerbeyi semtinde yer alan Beylerbeyi Sarayı, Osmanlı’nın zarafetini ve Batı etkisindeki mimarî dönüşümünü yansıtan eşsiz bir yapıdır. Sultan Abdülaziz tarafından 1861-1865 yılları arasında yaptırılan saray, Batı tarzı mimariyle Osmanlı geleneklerini bir araya getiren özgün bir örnektir. Sarayın mimarları Sarkis Balyan ve Agop Balyan’dır.
Beylerbeyi Sarayı, devlet konuklarını ağırlamak amacıyla inşa edilmiştir. Napolyon’un eşi Eugénie, Sırbistan Prensi, Avusturya İmparatoru Franz Joseph gibi pek çok yabancı devlet büyüğü burada misafir edilmiştir. Saray aynı zamanda Sultan II. Abdülhamid’in kısa bir süre zorunlu ikamet ettiği yerdir.
İki katlı yapı, bir bodrum katı ile birlikte üç kat olarak inşa edilmiştir. Saray, denize paralel uzanan bir plana sahiptir. İç mekânda Türk evi planı esas alınmış, ancak Batı’nın barok, neoklasik ve ampir üslupları da kullanılmıştır. Girişteki geniş mermer merdivenler, kristal avizeler, Hereke halıları, Fransız saatleri ve Çin porselenleri sarayın görkemini yansıtan ögelerdir. İçerideki ferahlığı sağlamak için yazlık bir saray olarak tasarlandığından dolayı havalandırma ve ışık kullanımı oldukça dikkat çekicidir.
Sarayın çevresi yüksek duvarlarla çevrilmiştir ve iç bahçesi oldukça zariftir. Saraya ait deniz köşkleri, mermer havuzlar, çeşmeler ve kıyıya açılan iskeleler, sarayın yazlık niteliğini destekleyen unsurlardır. Zemin katında yazın serin tutması için rahttan mobilyalar ve mermer döşemeler kullanılmıştır.
Bugün Beylerbeyi Sarayı, Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı’na bağlı bir müze-saray olarak ziyarete açıktır. Sarayın içi gezilebilir, tavan süslemeleri ve mobilyaları orijinal hâliyle korunmuştur.
